पेंट मॅन्युफॅक्चरिंगसाठी बिझनेस आयडियाचा परिचय
भारतीय पेंट उद्योग
देशांतर्गत पेंट उद्योग हा अंदाजे 500 अब्ज रुपयांचा उद्योग असून डेकोरेटिव्ह पेंट श्रेणीचा बाजार जवळपास 75% आहे. सजावटीच्या पेंट मार्केटमध्ये पृष्ठभागाच्या स्वरूपावर अवलंबून अनेक श्रेणींचा समावेश आहे जसे की बाह्य भिंती पेंट्स, इंटीरियर वॉल पेंट्स, लाकूड फिनिश, इनॅमल्स तसेच प्राइमर, पुटीज इ.
औद्योगिक पेंट श्रेणी पेंट मार्केटमधील शिल्लक 25% भाग बनवते आणि त्यात ऑटोमोटिव्ह कोटिंग्स, मरीन कोटिंग्स, पॅकेजिंग कोटिंग्स, पावडर कोटिंग्स, प्रोटेक्टिव्ह कोटिंग्स आणि इतर सामान्य औद्योगिक कोटिंग्स सारख्या विभागांचा समावेश आहे.
लहान असंघटित पेंट उत्पादक जे प्रामुख्याने किंमतीच्या खालच्या टोकाला पुरवतात ते अजूनही एकूण पेंट उद्योगात 30-35% वाटा राखतात.
सरासरी मध्यमवर्गाच्या डिस्पोजेबल उत्पन्नात झालेली वाढ, शहरीकरण, वाढती ग्रामीण बाजारपेठ, रंगकामाचे चक्र कमी करणे आणि प्रीमियम-एंड उत्पादनांच्या विक्रीत झालेली वाढ हे संघटित पेंट उद्योगाच्या वाढीला चालना देणारे प्रमुख कारण आहेत.
मागणी: FY19 मध्ये भारताचा पेंट्सचा दरडोई वापर 4.1 किलो इतका होता. जागतिक सरासरी 13-15 किलो दरडोई वापराच्या तुलनेत, भारताचा पेंटचा दरडोई वापर बाजाराचा मोठा आकार असूनही खूप मागे आहे. अशा प्रकारे, देशांतर्गत बाजारपेठेत दीर्घकालीन वाढ होण्यासाठी प्रचंड हेडरूम आहे.
पेंट निर्मितीमध्ये विविध रसायनांचे मिश्रण वेगवेगळ्या अनुक्रमांमध्ये आणि विशिष्ट कालावधीत त्यांना सेट करण्यासाठी आणि तयार करण्यासाठी एक जाड आणि, किंवा चिकट द्रावणाचा समावेश असतो जो लागू केल्यावर त्यांना इच्छित रंगांचा सुशोभित देखावा देण्यासाठी वापरला जातो. हे मिश्रण त्या क्षेत्रातील कुशाग्र बुद्धिमत्ता असलेल्या प्रशिक्षित व्यक्तीद्वारे केले जाते. बांधकाम क्षेत्र अतिशय वेगाने आणि तेजीत असल्याने या उद्योग उत्पादनाला जास्त मागणी आहे. भांडवली परिव्यय थोडा ताणलेला आहे परंतु गुंतवणुकीवरील परतावा त्याला न्याय्य ठरतो.
प्रकल्पासाठी 1,047,168 रुपये अंदाजे स्थिर भांडवल आवश्यक आहे
आणि 35407080 रुपयांचा ऑपरेटिंग खर्च, ऑपरेशनच्या पहिल्या वर्षात 50,319,360 रुपयांचा महसूल निर्माण करतो.
पेंट मॅन्युफॅक्चरिंगसाठी उत्पादन क्षमता, तंत्रज्ञान आणि प्रक्रिया
पेंट निर्मिती यंत्रे आणि उपकरणे सुमारे 15 फूट * 20 फूट मध्यम जागेत आणि सुमारे 15 फूट * 10 फूट स्टोअर अधिक सुमारे 120 चौरस फूट कार्यालयाच्या जागेत असू शकतात. कारखान्याची उत्पादन क्षमता ही शिफ्ट चालवल्या जाणाऱ्या यंत्रांच्या आकारावर आणि गुंतवलेल्या भांडवलावर अवलंबून असते. साहित्य उपलब्ध असल्यास, कारखाना तीन शिफ्टपर्यंत चालवू शकतो. दर महिन्याला इमल्शन पेंटच्या 2,000 जेरी कॅन क्षमतेवर आधारित आहे.
पेंट उत्पादनाचा कच्चा माल
रंगद्रव्ये (टायटॅनियम डायऑक्साइड, झिंक ऑक्साईड इ.), सॉल्व्हेंट्स (खनिज टर्पेन्टाइन), आणि रेजिन आणि अॅडिटीव्ह असे तीन प्रमुख गट आहेत.
रंगद्रव्ये रंग, टिकाऊपणा, सुसंगतता आणि पेंट करण्यासाठी इतर गुणधर्म देण्यासाठी वेगवेगळ्या छटांचे बारीक ग्राउंड सॉलिड असतात. एकूण कच्च्या मालाच्या किंमतीपैकी एक तृतीयांश खर्च करणारा हा प्रमुख कच्च्या मालांपैकी एक आहे.
पेंट निर्मितीच्या प्रक्रियेत वापरल्या जाणार्‍या महत्वाच्या रंगद्रव्यांपैकी टायटॅनियम डायऑक्साइड (TiO2) आहे आणि उद्योग सुमारे 60% TiO2 वापरतो. हे रंगद्रव्य दोन श्रेणींमध्ये उपलब्ध आहे: अनाटेस आणि रुटाइल, ज्यापैकी अनाटेस केवळ आतील भागात वापरला जातो तर रुटाइलला बाह्य भागात प्राधान्य दिले जाते. TiO2 च्या निर्मितीसाठी भारताकडे मुबलक कच्चा माल आहे, विशेषत: इल्मेनाइट ज्यात जगातील 12% ठेवी आहेत. हे विडंबनात्मक आहे की पेंट उद्योग सध्या TiO2 रु. 1 अब्ज पेक्षा जास्त आयात करतो – हा आकडा शतकाच्या अखेरीस रु. 2 अब्जांपर्यंत पोहोचू शकतो. मागणी-पुरवठ्यातील अंतरासाठी TiO2 जबाबदार आहे. मजबूत मागणी वाढीमुळे TiO2 च्या देशांतर्गत उत्पादनाला चालना मिळाली, तर विविध क्षेत्रांमध्ये त्याचा वापर वाढेल. कच्च्या मालाचा योग्य वापर केल्यास, भारतामध्ये पुढील पाच वर्षांत TiO2 चा निव्वळ निर्यातदार म्हणून उदयास येण्याची क्षमता आहे.
सॉल्व्हेंट्स हे वाष्पशील सेंद्रिय संयुगे (VOC) असतात ज्याचा उपयोग इतर पदार्थांचे भौतिक गुणधर्म विरघळण्यासाठी, निलंबित करण्यासाठी किंवा बदलण्यासाठी केला जातो. ते सामान्यतः पेंट्सची चिकटपणा इच्छित स्तरावर आणण्यासाठी वापरले जातात, ज्यामुळे पेंट तयार करण्याची किंमत देखील कमी होते. ते पेंट लिक्विडच्या 70%-75% बनवतात आणि द्रव सुकल्यावर शेवटी वातावरणात बाहेर पडतात. इथिलीन ग्लायकोल आणि अल्कोहोल सारख्या सॉल्व्हेंट्सचा नवीन जलजन्य फॉर्म्युलेशनमध्ये सह-विद्रावक म्हणून व्यापक वापर होत आहे.
बाइंडर हे सामान्यतः तेले, रेजिन आणि प्लास्टिसायझर्स असतात जे पेंटला त्याची सुरक्षात्मक गुणधर्म देतात. बहुतेक राळ उत्पादक अल्कीड्स, पॉलिस्टर्स, इमल्शन पॉलिमर, इपॉक्सी रेजिन्स, एमिनो रेजिन्स, पावडर कोटिंग रेजिन इत्यादी बनवतात.
विविध प्रकारे त्याच्या कार्यक्षमतेची वैशिष्ट्ये सुधारण्यासाठी पेंटमध्ये लहान प्रमाणात अॅडिटिव्ह जोडले जातात. स्किनिंग इनहिबिटर, बुरशीनाशक, ओले करणारे एजंट, ड्रायर्स या वर्गात समाविष्ट आहेत.
पेंटची निर्मिती प्रक्रिया
पेंट उत्पादनासाठी पेस्ट तयार करणे
1 रंगद्रव्य उत्पादक वनस्पती रंगविण्यासाठी सूक्ष्म धान्य रंगद्रव्यांच्या पिशव्या पाठवतात. तेथे, रंगद्रव्य राळ (रंगद्रव्य ओला करण्यात मदत करणारे एक ओले करणारे एजंट), एक किंवा अधिक सॉल्व्हेंट्स आणि पेस्ट तयार करण्यासाठी मिश्रित केले जाते.
पेंट मॅन्युफॅक्चरिंगमध्ये रंगद्रव्य पसरवणे
2 बहुतेक औद्योगिक आणि काही ग्राहक पेंट्ससाठी पेस्ट मिश्रण आता वाळूच्या गिरणीमध्ये पाठवले जाते, एक मोठा सिलेंडर जो रंगद्रव्य कण पीसण्यासाठी वाळू किंवा सिलिकेच्या लहान कणांना उत्तेजित करतो, ते लहान बनवतो आणि संपूर्ण मिश्रणात पसरतो. मिश्रण नंतर वाळूचे कण काढून टाकण्यासाठी फिल्टर केले जाते.
3 वाळूच्या गिरण्यांमध्ये प्रक्रिया करण्याऐवजी, वैयक्तिक घरमालकांद्वारे वापरण्यासाठी डिझाइन केलेल्या पाण्यावर आधारित लेटेक्स पेंट्सपैकी 90 टक्के पर्यंत हाय-स्पीड डिस्पेंशन टाकीमध्ये प्रक्रिया केली जाते. तेथे, प्रिमिक्स केलेल्या पेस्टला फिरत्या शाफ्टला जोडलेल्या गोलाकार, दातदार ब्लेडद्वारे उच्च-गती आंदोलन केले जाते. ही प्रक्रिया दिवाळखोरामध्ये रंगद्रव्य मिसळते.
पेंट मॅन्युफॅक्चरिंगमध्ये पेस्ट पातळ करणे
4 वाळूच्या गिरणीने किंवा डिस्पर्शन टँकद्वारे तयार केलेले असो, अंतिम उत्पादन तयार करण्यासाठी पेस्ट आता पातळ करणे आवश्यक आहे. मोठ्या केटलमध्ये हस्तांतरित केले जाते, ते इच्छित पेंटच्या प्रकारासाठी योग्य प्रमाणात सॉल्व्हेंटसह उत्तेजित केले जाते.
पेंट वितरणासाठी पेंट कॅन करणे
5 तयार पेंट उत्पादन नंतर कॅनिंग रूममध्ये पंप केले जाते. ग्राहकांना उपलब्ध असलेल्या मानक 8 पिंट (3.78 लिटर) पेंटसाठी, रिकामे कॅन प्रथम लेबलांवर आडवे रोल केले जातात, नंतर सरळ सेट केले जातात जेणेकरून पेंट त्यांच्यामध्ये पंप करता येईल. एक मशीन भरलेल्या डब्यांवर झाकण ठेवते आणि दुसरे मशीन ते सील करण्यासाठी झाकणांवर दाबते. कॉइल्समधून त्यात टाकलेल्या वायरपासून, बॅलोमीटर हँडल कापून त्यांना आकार देतो आणि त्यांना डब्यातील छिद्रांमध्ये अडकवतो. गोदामात पाठवण्यापूर्वी ठराविक संख्येने कॅन (सामान्यतः चार) बॉक्समध्ये टाकले जातात आणि स्टॅक केले जातात.
पेंट विक्रीसाठी गुणवत्ता नियंत्रण
पेंट उत्पादक गुणवत्ता नियंत्रण उपायांच्या विस्तृत श्रेणीचा वापर करतात. घटक आणि उत्पादन प्रक्रियेच्या कठोर चाचण्या केल्या जातात आणि तयार झालेले उत्पादन उच्च दर्जाचे आहे याची खात्री करण्यासाठी तपासले जाते. तयार पेंटची घनता, बारीकपणा, फैलाव आणि चिकटपणा यासाठी तपासणी केली जाते. पेंट नंतर पृष्ठभागावर लावला जातो आणि रक्तस्त्राव प्रतिरोध, कोरडे होण्याचा दर आणि पोत यांचा अभ्यास केला जातो.
पेंटच्या सौंदर्यात्मक घटकांच्या बाबतीत, रंग एखाद्या अनुभवी निरीक्षकाद्वारे आणि वर्णक्रमीय विश्लेषणाद्वारे तपासला जातो की तो मानक इच्छित रंगाशी जुळतो की नाही. रंगाचा रंग फिकट होण्याला घटकांमुळे होणारा प्रतिकार, पेंट केलेल्या पृष्ठभागाच्या एका भागाला कमानीच्या प्रकाशात उघड करून आणि फिकट होण्याच्या प्रमाणाची तुलना अशा पेंट केलेल्या पृष्ठभागाशी केली जाते जी इतकी उघडकीस आली नाही. पेंटची लपण्याची शक्ती काळ्या पृष्ठभागावर आणि पांढर्‍या पृष्ठभागावर पेंट करून मोजली जाते. काळ्या पृष्ठभागावरील कव्हरेज आणि पांढऱ्या पृष्ठभागावरील कव्हरेजचे गुणोत्तर नंतर निर्धारित केले जाते, .98 उच्च-गुणवत्तेचा पेंट आहे. पेंट केलेल्या पृष्ठभागावर परावर्तित प्रकाशाचे प्रमाण निर्धारित करून चमक मोजली जाते.
पेंटचे अधिक कार्यात्मक गुण मोजण्यासाठीच्या चाचण्यांमध्ये मार प्रतिरोधकतेसाठी एक चाचण्यांचा समावेश होतो, ज्यामध्ये पेंटच्या वाळलेल्या कोटला स्क्रॅचिंग किंवा ओरबाडणे आवश्यक असते. वाळलेल्या पेंट पृष्ठभागावर .07 इंच (2 मिलिमीटर) कॅलिब्रेट केलेले क्रॉसहॅच बनवून चिकटपणाची चाचणी केली जाते. टेपचा तुकडा क्रॉसहॅचवर लागू केला जातो, नंतर तो काढला जातो; चांगला पेंट पृष्ठभागावर राहील. पेंटच्या पृष्ठभागावर साबणाचा ब्रश घासणाऱ्या मशीनद्वारे स्क्रबबिलिटीची चाचणी केली जाते. सेटलिंग रेट करण्यासाठी एक प्रणाली देखील अस्तित्वात आहे. एक उत्कृष्ट पेंट सहा महिने बसू शकतो आणि कोणत्याही सेटलमेंटशिवाय दहा रेट करू शकतो. खराब पेंट, तथापि, कॅनच्या तळाशी रंगद्रव्याच्या अमिसेबल ढेकूळमध्ये स्थिर होईल आणि शून्य रेट करेल. रंग बाहेरच्या परिस्थितीमध्ये उघड करून हवामानाची चाचणी केली जाते. कृत्रिम हवामानामुळे पेंट केलेल्या पृष्ठभागाला सूर्य, पाणी, अति तापमान, आर्द्रता किंवा सल्फ्यूरिक वायूंचा सामना करावा लागतो. पेंट बर्न करून आणि त्याचे वजन कमी करून अग्निरोधकता तपासली जाते. गमावलेली रक्कम 10 टक्क्यांपेक्षा जास्त असल्यास, पेंटला आग-प्रतिरोधक मानले जात नाही.
उपउत्पादने/कचरा
वाष्पशील सेंद्रिय संयुगे (VOCs) च्या उत्सर्जनाशी संबंधित अलीकडील नियमन (कॅलिफोर्निया नियम 66) पेंट उद्योगावर, विशेषत: औद्योगिक तेल-आधारित पेंट्सचे उत्पादक प्रभावित करते. असा अंदाज आहे की डाग आणि वार्निशसह सर्व कोटिंग्ज प्रतिवर्षी रिलीज होणाऱ्या 2.3 दशलक्ष मेट्रिक टन VOCs पैकी 1.8 टक्के जबाबदार आहेत. नवीन नियम प्रत्येक लिटर पेंटमध्ये 250 ग्रॅम (8.75 औंस) पेक्षा जास्त सॉल्व्हेंट नसण्याची परवानगी देतो. पेंट उत्पादक रंगद्रव्य, फिलर्स किंवा मूळ पेंट फॉर्म्युलामध्ये अंतर्निहित इतर घन पदार्थांसह सॉल्व्हेंट्स बदलू शकतात. ही पद्धत जाड पेंट्स तयार करते जी लागू करणे कठीण आहे आणि असे पेंट्स दीर्घकाळ टिकतात की नाही हे अद्याप माहित नाही. इतर उपायांमध्ये पेंट पावडर कोटिंग्ज वापरणे ज्यामध्ये सॉल्व्हेंट्स वापरत नाहीत, बंद सिस्टीममध्ये पेंट लावणे ज्यामधून VOCs पुनर्प्राप्त केले जाऊ शकतात, पाण्याचा सॉल्व्हेंट म्हणून वापर करणे किंवा अतिनील प्रकाश किंवा उष्णतेखाली कोरडे होणारे ऍक्रेलिक वापरणे. हातावर काही न वापरलेले पेंट असलेले ग्राहक ते योग्य उपचारांसाठी खरेदीच्या ठिकाणी परत करू शकतात.
एका मोठ्या पेंट निर्मात्याकडे घरातील सांडपाणी प्रक्रिया सुविधा असेल जी साइटवर तयार होणार्‍या सर्व द्रवपदार्थांवर प्रक्रिया करते, अगदी वादळाच्या पाण्यावरही प्रक्रिया करते. सुविधेचे 24 तास निरीक्षण केले जाते आणि पर्यावरण संरक्षण एजन्सी (EPA) सर्व पेंट सुविधांचे नियतकालिक रेकॉर्ड आणि सिस्टम तपासते. कचऱ्याच्या द्रव भागावर स्थानिक सार्वजनिक मालकीच्या सांडपाणी उपचार सुविधेच्या मानकांनुसार साइटवर प्रक्रिया केली जाते; ते कमी दर्जाचे पेंट करण्यासाठी वापरले जाऊ शकते. लेटेक्स गाळ काढला जाऊ शकतो आणि इतर औद्योगिक उत्पादनांमध्ये फिलर म्हणून वापरला जाऊ शकतो. कचरा सॉल्व्हेंट्स पुनर्प्राप्त केले जाऊ शकतात आणि इतर उद्योगांसाठी इंधन म्हणून वापरले जाऊ शकतात. स्वच्छ पेंट कंटेनर पुन्हा वापरला जाऊ शकतो किंवा स्थानिक लँडफिलवर पाठविला जाऊ शकतो.
पेंटमधील Lacquer आणि Enamel यातील फरक समजून घेणे
सर्वात नम्र प्रकारचे पेंट लाह आहेत जे सॉल्व्हेंटच्या बाष्पीभवनाने फिल्म तयार करतात. पाणी-आधारित पेंटमध्ये ट्रिलियन लहान रेझिन कण असतात. या पेंटमधील पाण्याचे हळूहळू बाष्पीभवन होते आणि राळ आणि कण स्पर्श होईपर्यंत जवळ येतात. राळ आणि रंगद्रव्ये एकत्र होऊन एक कठीण, घन बनतात ज्याला पेंट फिल्म म्हणतात.
एनामेल पेंट अल्कीड रेझिनपासून बनविला जातो जो सॉल्व्हेंटमध्ये विरघळतो. दिवाळखोर पहिल्या टप्प्यात बाष्पीभवन झाल्यावर, ते एक चिकट रोगण बनते. राळ हवेतील ऑक्सिजनशी प्रतिक्रिया देते आणि एक कडक आवरण तयार करते. कोटिंग पेंट्समध्ये दोन घटक असतात जे केवळ अप्रतिक्रियाशील असतात. तथापि, जेव्हा ते एकत्र ठेवतात तेव्हा त्यांच्यात रासायनिक अभिक्रिया होते. खोलीच्या तपमानावर अवलंबून प्रतिक्रिया होण्यास थोडा वेळ लागू शकतो. अंतिम परिणाम एक कठोर, कठीण कोटिंग आहे ज्यामध्ये उत्कृष्ट आसंजन आहे.
जसजसे नवीन तंत्रज्ञान विकसित होत आहे, तसतसे पाणी-आधारित, सॉल्व्हेंट-आधारित आणि रिऍक्टिव्ह कोटिंग्जमधील सीमा धूसर होत आहेत. उदाहरणार्थ, काही इनॅमल्समध्ये पाणी-आधारित इमल्शन रेजिन असतात जे वाळलेल्या फिल्मचे पॉलिमरायझेशन तयार करतात. हे सॉल्व्हेंट-आधारित इनॅमल्समध्ये दिसण्यासारखे आहे.
भांडवलाच्या गुंतवणूकीची आवश्यकता
| भांडवली गुंतवणूक वस्तू | युनिट्स | क्वाटी | @ | एकूण |
| मिक्सर | नाही | 1 | 172,800 | 172,800 |
| विद्युत स्थापना | नाही | – | #VALUE! | 54,000 |
| वजनाचा स्केल (डिजिटल) | नाही | 1 | 21,600 | 21,600 |
| प्रयोगशाळा उपकरणे | नाही | 1 | 28,800 | 28,800 |
| 600 लिटर ड्रम | नाही | 3 | 7,200 | 21,600 |
| जेरी कॅन | नाही | 1,600 | 144 | 230,400 |
| पिकअप | नाही | 1 | 504,000 | 504,000 |
| पाहुणे | नाही | 1 | 7,200 | 7,200 |
| वाहक ट्रॉली | नाही | 1 | 3,600 | 3,600 |
| वेळ पहा | नाही | 1 | 288 | 288 |
| साधन किट | नाही | 1 | 2,880 | 2,880 |
| एकूण | 0 | 1,047,168 |
उत्पादन आणि ऑपरेटिंग खर्च
(अ) थेट साहित्य, पुरवठा आणि खर्च
| किंमत आयटम | युनिट्स | @ | दिवस / | पीडीएन खर्च / | Pdn खर्च / | पीडीएन |
| दिवस | दिवस | mth | कॉस्ट / वर्ष | |||
| थेट खर्च | ||||||
| टीटी | कि.ग्रा | 216 | 96 | 20736 | 539136 | 6469632 |
| पीव्हीए | कि.ग्रा | 144 | 80 | 11520 | 299520 | 3594240 |
| गोरे | कि.ग्रा | 10.8 | 1,600 | 17280 | 449280 | 5391360 |
| फोम लाइन | मिलीग्राम | 108 | 11.2 | 1209.6 | 31464 | 377424 |
| अमोनिया | मिलीग्राम | 1.44 | 400 | 576 | 14976 | 179712 |
| नायट्रॉसल | कि.ग्रा | 792 | 24 | 19008 | 494208 | 5930496 |
| पाणी | लेटर | 2.16 | 1,920 | 4147.2 | 107856 | 1293912 |
| पॅकेजिंग साहित्य | पीसी | 144 | 160 | 23040 | 599040 | 7188480 |
| उप-एकूण | 0 | 2535408 | 30425256 |
सामान्य खर्च (ओव्हरहेड्स)
| भाड्याने | 54000 | 648000 |
| श्रम | 104688 | 1256256 |
| संरक्षणात्मक वेअर | 5976 | 71712 |
| शक्ती | 140400 | 1684800 |
| विक्री आणि वितरण | 49536 | 594432 |
| स्वच्छता आणि शौचालय | 19512 | 234144 |
| संकीर्ण | 19224 | 230688 |
| घसारा | 21816 | 261792 |
| उप-एकूण | 415152 | 4981824 |
| एकूण परिचालन खर्च | 2950560 | 35407080 |
प्रकल्प उत्पादन खर्च आणि किंमत रचना
| आयटम | दिवस / | संख्या / वर्ष | @ | पीडीएन | यूपीएक्स | एकूण |
| दिवस | कॉस्ट / वर्ष | आरवे | ||||
| इमल्शन पेंट | 160 | 49,920 | 709.2761544 | 35407080 | 14 | 50,319,360 |
नफा विश्लेषण विश्लेषण सारणी
| नफा आयटम | प्रती दिन | Per Mnth | दर वर्षी |
| महसूल | 161,280 | 4,193,280 | 50,319,360 |
| कमी: उत्पादन आणि ऑपरेटिंग खर्च | 113,472 | 2,950,560 | 35,407,080 |
| नफा | 47,808 | 1,242,720 | 14,912,280 |